DZIEDZICTWO DUCHA
Zygmunt Krasiński
Słuchaj, o słuchaj tylko słów moich, rozumu mego.
Masz dług zaciągnięty u umarłych, z którycheś powstał, a który winieneś zapłacić nieurodzonym, którzy z Ciebie powstaną – i to nie mówię li o cielsku tylko, mówię o duchu!
List Zygmunta Krasińskiego do Jerzego Lubomirskiego
Wildungen, 5 sierpnia 1841
Wystawa DZIEDZICTWO DUCHA – ZYGMUNT KRASIŃSKI zorganizowana przez Muzeum Romantyzmu w Opinogórze prezentuje kulturowe ujęcie tematyki związanej z wybitną postacią genialnego poety, narodowego wieszcza, a jednocześnie dziedzica Krasińskich i pierwszego opinogórskiego ordynata – Zygmunta Krasińskiego.
Dziedzictwo ducha nie jest sumą subiektywnych spojrzeń zebranych pod nazwą ‘recepcji’, gdyż ta jest zmienna, uzależniona od czasów i światopoglądów. Nie stanowi też o nim czytelnictwo utworów wieszcza, ale zrozumienie istoty ich przesłania zawarte w samym słowie – dziedzictwo. Wedle objaśnień poety udzielonych młodszemu przyjacielowi (Jerzemu Lubomirskiemu), to zobowiązanie wobec poprzedników i następców do umiejętnego przekazania idei najistotniejszych. Krasiński swymi utworami przekonywał pokolenia, iż dotyczą one sensu istnienia rodziny, narodu i świata, jednak odpowiedź musi być zbudowana w odniesieniu do Dobra, Piękna i Prawdy zbawczej dla Człowieka. Inna odpowiedź, opromieniona wyłącznie ziemskim triumfem – jakkolwiek pożądana – jest chwilowa lub korzystna tylko dla jakiejś grupy, np. szlachty, jednej nacji, itp., a nie to jest celem ostatecznym ludzkiej egzystencji.
Metody uzyskania odpowiedzi, które w jego czasach objęły nie tylko refleksję polityczną, ale również historiozoficzną i metafizyczną, Krasiński zawarł w swych najsłynniejszych utworach: Irydion, Nie-Boska Komedia, Sen Cezary, Przedświt, Psalmy Przyszłości. One zapalały żarliwością kolejne pokolenia Polaków do niezłomnej miłości Ojczyzny – wolnej Polonii odrodzonej z Ducha. Inspirowały do popularyzowania twórczości wieszcza, do ilustrowania jego utworów, do kreowania w oparciu o nie wizji w typie charakterystycznym dla poetyckiego obrazowania Krasińskiego, a także do dramaturgicznego interpretowania różnych momentów historycznych w kontekście jego utworów oraz poetyckiej tradycji polskich romantyków. Co wyróżnia te prace spośród morza recepcji, to przekonanie o fundamentalnym sensie cnót Miłości, Nadziei i Wiary, gdyż metafizyka jest nieodłącznym elementem dziedzictwa ducha Zygmunta Krasińskiego.
Na wystawie zaprezentowane zostaną prace twórców XIX i XX wieku, w tym najwybitniejszych: Jana Matejki, Artura Grottgera, Henryka Rodakowskiego, Ignacego Gierdziejewskiego, Leona Kaplińskiego, Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Witolda Pruszkowskiego, Jana Styki, Franciszka Krudowskiego, Leona Chwistka, Romana Stanisława Lewandowskiego, Piusa Welońskiego, Antoniego Madeyskiego, Jana Raszki, Henryka Kuny, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Zygmunta Cieszkowskiego, Fryderyka Chopina, Karola Szymanowskiego, Ignacego Paderewskiego, Joanny Wnuk-Nazarowej. Odkryciem wystawy jest nowa interpretacja obrazu Witolda Pruszkowskiego Spadająca gwiazda, który ilustruje strofy młodzieńczego utworu Krasińskiego Gwiazda (1831), w zamyśle poety – Polonii, która niczym kometa – zanika, by kiedyś odrodzić się i zwyciężyć wśród innych gwiazd symbolizujących inne narody.
Wystawa traktować ma o DZIEDZICTWIE DUCHA. Przedstawienie takiej tematyki wymaga ujęcia interdyscyplinarnego, wykraczającego poza ramy wystawy skoncentrowanej wyłącznie na prezentacji dzieł sztuk plastycznych, więc ekspozycję uzupełniono utworami muzycznymi i literackimi z wykorzystaniem multimediów oraz animacji AI. W aranżacji zaakcentowano kolorystykę i dekoracje, które podkreślają zagadnienia intelektualne i duchowe oraz formy dematerializujące rzeczywistość.
„ORLĄTKO – syn Napoleona” ze zbiorów Agnieszki Fulińskiej
Prezentujemy Państwu wystawę czasową, która zainteresuje pasjonatów i badaczy epoki napoleońkiej, której głównym bohaterem jest Napoleon II syn cesarza Napoleona II i arcyksiężniczki austriackiej Marii Ludwiki.
Ekspozycja składa się z dwóch modułów.
Część biograficzna pokazuje, jak bardzo niewiele wiadomo o krótkim życiu syna Napoleona: istnieją liczne portrety, ale czy są one wiarygodne? Istnieją przedstawienia scen codziennych, w tym bardzo prywatnych, tworzone zarówno za życia jak i wiele lat po śmierci na podstawie biografii, ale w zasadzie można zadać pytanie, ile w nich jest realizmu, a ile tworzenia pożądanego obrazu, zarówno w okresie francuskim, jak i austriackim. Zachowało się sporo przedmiotów osobistych, ale więcej z francuskiego dzieciństwa niż z okresu austriackiego.
Część dotycząca legendy dzieli się na kilka sekcji.
Legenda przed 1832 rokiem obejmuje dziedzictwo napoleońskie i nadzieje związane z marzeniami o powrocie Napoleona II do Francji i odtworzeniu Cesarstwa.
Materiał obejmuje tu również ryciny i litografie (wywrotowe dla lat 1815-30, oficjalne dla lat późniejszych, w tym programowo dynastyczne dla okresu II Cesarstwa), a także przedmioty odpowiadające tym aspektom i sekcjom, czyli przede wszystkim przedmioty codziennego użytku.
Druga sekcja dotyczy dramatu Edmonda Rostanda L’Aiglon i obejmuje memorabilia teatralne: plakaty, zdjęcia aktorów, programy, ale także gadżety towarzyszące premierze, w tym o charakterze luksusowym (wachlarze, zegarki). Rozwinięciem tej sekcji są z jednej strony adaptacje operowa i filmowe sztuki albo biografii, a także przedmioty związane z popularnością dramatu, a więc np. obecność Orlątka w reklamie, nazwach firm, produktach codziennego użytku, W sekcji dotyczącej paryskiego pogrzebu z 1940 roku pokazane zostaną gazety z informacjami o tym wydarzeniu, fotografie oraz gadżety z nim związane.
