HISTORIA MUZEUM ROMANTYZMU W OPINOGÓRZE
W latach pięćdziesiątych z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej i miejscowej Gromadzkiej Rady Narodowej, powstał projekt odbudowy neogotyckiego zamku z przeznaczeniem go na cele kulturalne. Inicjatywę poparł Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie i w 1958 r. przystąpiono do prac rewaloryzacyjnych. Zakończono je w 1961 r. i 20 maja w zrekonstruowanych wnętrzach otwarto Muzeum Romantyzmu.
W latach siedemdziesiątych wykonano prace pielęgnacyjno-konserwatorskie w parku.
W 1970 r. odbudowano dom z podcieniem. W 1989 r. odsłonięto pomnik Zygmunta Krasińskiego, w 1990 r. do kompleksu muzealnego włączono zrekonstruowaną Oficynę Dworską, a w 2008 r. oddano do użytku nowo wybudowany Dwór Krasińskich. W roku 2012 oddano do użytku obiekty wzniesione w ramach projektu „Zwiększenie dostępności do kultury – stworzenie Międzynarodowego Ośrodka Edukacji i Dziedzictwa Kulturowego w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – etap I: zaplecze edukacyjne, folwarczne, gospodarcze i park krajobrazowy”.
OPINOGÓRA KRASIŃSKICH
Pierwsza pisemna wzmianka o Opinogórze pochodzi z 1185 r.
Wówczas to wojewoda mazowiecki komes Żyro zwrócił Opinogórę klasztorowi Panien Norbertanek z Płocka. W zapisie występuje ona pod nazwą Opinogote.
Natomiast w dokumentach z XV w. nazywana jest już Opinogórą i dzieli się na Opinogórę Górną i Dolną. Górna należała do Borzyma, a Dolna, najpierw do Boleściców z Chamska, następnie do Prawdziców z Gołymina. W 1421r. książę mazowiecki Janusz I pozyskał Opinogórę od Borzyma i stała się ona częścią domeny książęcej. Książęta zbudowali tu dwór myśliwski, w którym w 1454 r. zmarł książę mazowiecki Bolesław IV na skutek ran odniesionych podczas polowania.
Po przyłączeniu w 1526 r. Mazowsza do Korony, Opinogóra stała się własnością królów polskich i jako starostwo niegrodowe nadawana była osobom zasłużonym dla tronu. Nazywała się wówczas Opinogórą Królewską.
Pierwszym z rodu Krasińskich, który został tym majątkiem obdarowany był Jan Kazimierz Krasiński (1607-1669) – podskarbi wielki koronny, wojewoda płocki, kasztelan warszawski, płocki i ciechanowski. Otrzymał Opinogórę w dożywotnią dzierżawę w 1659 r. od króla Jana II Kazimierza.
Po nim Opinogórą rządzili:
• Jan Bonawentura Krasiński (1640-1717) – wojewoda płocki, przyjaciel i towarzysz broni króla Jana III Sobieskiego, fundator pałacu Krasińskich w Warszawie oraz dwóch kościołów w Węgrowie.
• Stanisław Bonifacy Krasiński (+1717) – kasztelan płocki, starosta opinogórski, przasnyski i nowomiejski.
• Jan Błażej Krasiński (1703-1751) – starosta opinogórski, przasnyski i nowomiejski, który zmarł bezpotomnie.
• Michał Hieronim Krasiński (1712-1784) – podkomorzy różański, marszałek Konfederacji Barskiej. Opinogórę otrzymał w 1752 r. i stworzył linię opinogórską rodu Krasińskich.
• Jan Krasiński (1756-1790) – starosta opinogórski, poseł na Sejm Czteroletni.
Po śmierci Jana prawo do Opinogóry nabył jego nieletni syn Wincenty Krasiński (1783-1858) – późniejszy generał wojsk napoleońskich, senator-wojewoda Królestwa Polskiego. Zanim jednak osiągnął on pełnoletniość nastąpił w 1795 r. trzeci rozbiór Polski i Mazowsze znalazło się pod zaborem pruskim. W grudniu 1806 r. na tereny Mazowsza wkroczyły wojska napoleońskie i po udanej kampanii cesarz Napoleon I obdarował Opinogórą swojego marszałka księcia Ponte-Corvo Jana Bernadotte (1763-1844). Wówczas nazwę miejscowości zmieniono na Opinogórę Francuską. W 1810 r. marszałek Bernadotte zrezygnował z Opinogóry, gdyż został poproszony do objęcia tronu szwedzkiego, a następnie koronowano go jako Karola Jana XIV. Zaistniała więc szansa ponownego powrotu Opinogóry do Krasińskich i wykorzystał to gen. Wincenty Krasiński, który dekretem cesarza Napoleona I z 20 maja 1811 r. otrzymał prawa do Opinogóry i tytuł hrabiowski. Car Aleksander I potwierdził to nadanie. W kolejnych latach gen. Wincenty Krasiński zabiegał na dworze rosyjskim o stworzenie na bazie majątku w Opinogórze ordynacji, gdyż statut ordynacji gwarantował nienaruszalność majątku i określał jego dziedziczenie (zawsze przez najstarszego potomka linii męskiej). W dniu 5 lipca 1844 r. zostaje ogłoszony ukaz cara Mikołaja I o powołaniu Ordynacji Rodu Hrabiów Krasińskich w Opinogórze.
Pierwszym ordynatem opinogórskim został syn generała Zygmunt Krasiński (1812-1859) – poeta, filozof, epistolograf, trzeci wieszcz narodowy w epoce romantyzmu.
Następnie Opinogórę dziedziczyli:
• Władysław Krasiński (1844-1873) – syn Zygmunta, zamiłowany historyk, literat, wydawca periodyku „Biblioteka Ordynacji Krasińskich”, fundator kościoła w Opinogórze.
• Adam Krasiński (1870-1909) – wnuk Zygmunta, doktor filozofii, poeta, publicysta, polityk, propagator upowszechnienia oświaty i czytelnictwa. Zmarł bezpotomnie.
Po śmierci Adama Krasińskiego zgodnie z zapisem statutu ordynację przejęli Krasińscy z linii oboźnieńskiej z Radziejowic. Kolejnymi ordynatami opinogórskimi zostali:
• Józef Krasiński (1848-1918) – członek Towarzystwa Dobroczynności Miasta Warszawy, Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego, organizator wystaw rolniczych.
• Edward Krasiński (1870-1940) – działacz społeczny i kulturalny, organizator Biblioteki i Muzeum Krasińskich w Warszawie, wieloletni Prezes Towarzystwa nad Zabytkami Przeszłości, współzałożyciel Teatru Polskiego w Warszawie, zamordowany przez hitlerowców w obozie koncentracyjnym w Dachu 08.12.1940 r.
Po zakończeniu II wojny światowej w wyniku reformy rolnej większość majątku Krasińskich w Opinogórze została rozparcelowana pomiędzy okolicznych chłopów i pracowników folwarcznych, a na pozostałej części powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne.