Projekt I
Tytuł projektu:
Zwiększenie dostępności do kultury – stworzenie Międzynarodowego Ośrodka Edukacji i Dziedzictwa Kulturowego w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – etap I: zaplecze edukacyjne, folwarczne, gospodarcze i park krajobrazowy
Inwestycja zrealizowana w latach 2008 – 2012.
Dzięki środkom unijnym zabytkowy park w zespole pałacowo-parkowym Muzeum Romantyzmu w Opinogórze odzyskał dawny blask. Powstał nowy Zespół Gospodarczo-Folwarczny z Wozownią i Ptaszarnią – „Folwark”. W ramach rewaloryzacji parku poszerzono zgodnie z pierwotnym założeniem drogi z kostki granitowej oraz wybudowano trzy przepusty w miejscach krzyżowania się dróg ze ścieżkami. Przeniesiono elementy małej architektury (Krzyż Bolesława, kamienne stoły, wazę, fotelik Cieszkowskiego, marmurową ławeczkę Amelii) w wydzielone miejsca, zapewniając ich lepszą ekspozycję. Prace objęły także park. W nowym budynku wozowni powstała część ekspozycyjna o powierzchni ponad 177 m2. W budynku dydaktyczno – usługowym znalazła się m.in. sala dydaktyczna przeznaczona do prowadzenia lekcji muzealnych oraz letnia kawiarnia usytuowana nieopodal edukacyjnego placu zabaw dla dzieci.
3 listopada 2012 r. nastąpiło uroczyste otwarcie zespołu zabudowań folwarcznych i zrewitalizowanego parku.
Całkowita wartość projektu: 15 409 994,97 PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 10 268 378,83 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 5 101 901,77 PLN
Realizacja inwestycji:
Stan aktualny:
Projekt II
Tytuł projektu:
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Północnego Mazowsza – Budowa Oranżerii z funkcją konferencyjno – kulturalną na terenie Zabytkowego Zespołu Pałacowo – Parkowego Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – etap II
Inwestycja zrealizowana dwuetapowo: w latach 2008 – 2009 i w latach 2013 – 2014.
Kolejny etap rozbudowy Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Zarząd Województwa Mazowieckiego przyznał unijną dotację na odbudowę oranżerii zlokalizowanej na terenie Zabytkowego Zespołu Pałacowo – Parkowego. Dzięki temu muzeum rozszerzyło swoją ofertę kulturalną. Prace budowlane rozpoczęte w 2008 roku zakładały powstanie dwukondygnacyjnego budynku, który będzie pełnił funkcję centrum koncertowo – teatralno – ekspozycyjnego. W 2009 roku powstał budynek centralny oranżerii, wzorowany na szkicach i rysunkach odnalezionych w piwnicach zameczku. Bryła budynku nawiązuje do oficyny dworskiej, natomiast duże okna podkreślają neogotycką historię obiektu. Oranżeria posiada również dwa przeszklone skrzydła boczne w nowoczesnej formie, nawiązujące do XIX wiecznej oranżerii. Na 2013 rok zaplanowana była kontynuacja prac, która stała się możliwa dzięki pozyskanym środkom i podpisanej w dniu 13.06.2013 r. umowie. Realizacja przedmiotowego projektu pozwoliła na stworzenie w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze nowoczesnego centrum kulturalnego, dającego możliwość mieszkańcom pobliskich miejscowości i Mazowsza uczestnictwa w imprezach kulturalnych w warunkach odpowiadających wymogom współczesnego odbiorcy.Obiekt jest wyjątkowy nie tylko pod względem funkcji, ale również formy, a odtworzona w ramach rewaloryzacji zespołu parkowego fontanna, w połączeniu z otoczeniem zieleni i zabytkowego drzewostanu pozwoliła na stworzenie wyjątkowego miejsca dla spacerów, odpoczynku i chociaż chwilowemu oderwaniu od szarej codzienności.
Całkowita wartość projektu realizowanego w latach 2008-2009: 3 436 040,17 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 3 423 551,62 PLN
Całkowita wartość projektu realizowanego w latach 2013-2014: 11 863 679,50 PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 8 195 740,75 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 2 292 502,97 PLN
Realizacja inwestycji:
Stan aktualny:
Projekt III
Tytuł projektu:
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej północnego Mazowsza – rozwój kompleksowej oferty turystycznej – III etap
Inwestycja zrealizowana w roku 2014.
Muzeum Romantyzmu w Opinogórze pozyskało ponad 426 tys. zł dotacji unijnej na stworzenie kompleksowej oferty turystycznej. Dzięki środkom z UE rozbudowany został istniejący już produkt turystyczny „Mazowiecki Ośrodek Romantyzmu Polskiego”. Przy realizacji projektu współdziałały Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, Parafia pw. św. Zygmunta w Opinogórze, Parafia pw. św. Gotarda w Pałukach oraz Parafia pw. św. Jana Chrzciciela w Krasnem. W ramach projektu, produkt turystyczny „Mazowiecki Ośrodek Romantyzmu Polskiego” został uzupełniony o siedem nowych składników. Powstała m.in. strona internetowa ze zintegrowaną informacją o ofercie turystycznej. Zawiera ona aktualne informacje nie tylko o produkcie, ale także o innych ofertach turystycznych z powiatu ciechanowskiego. Ponadto, w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze oraz w pobliżu zabytkowych kościołów w Opinogórze, Pałukach i Krasnym ustawione zostały infokioski prezentujące informacje o atrakcjach turystycznych regionu. Kolejnym elementem projektu było przygotowanie filmów wraz z tabliczkami QR i ich udostępnienie. Były to dwuminutowe materiały prezentujące historię, architekturę oraz warte zobaczenia elementy wybranych obiektów znajdujących się w powiecie ciechanowskim. Dodatkowo, w Muzeum Romantyzmu oraz w pobliżu zabytkowych kościołów w Opinogórze i Krasnem ustawione zostały mapy z zaznaczonymi atrakcjami turystycznymi. Zawierają informacje o najciekawszych propozycjach turystycznych zlokalizowanych na terenie powiatu. W ramach pozyskanych środków możliwe było także opracowanie i druk przewodników, zawierających mapę turystyczną powiatu ciechanowskiego i okolic oraz opis najatrakcyjniejszych obiektów turystycznych. Ważnym elementem była budowa ścieżki przyrodniczej w zabytkowym parku w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze prezentującej zabytkowe obiekty przyrodnicze. Ponadto, przy wejściu do muzeum został wybudowany parking przeznaczony dla autokarów, samochodów osobowych oraz rowerów.
Całkowita wartość projektu: 633 010,89 PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 422 934,50 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 192 256,60 PLN
Projekt IV
Tytuł projektu:
Zwiększenie dostępności do kultury – rozwój oferty kulturalnej Muzeum Romantyzmu w Opinogórze – etap V
Inwestycja zrealizowana w 2015 r.
W ramach projektu zaplanowano działania mające na celu zwiększenie dostępności do dziedzictwa kulturowego, zlokalizowanego na terenie Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Projekt zrealizowany w partnerstwie z Muzeum Mazowieckim w Płocku. Rola Muzeum jako partnera w projekcie to uczestnictwo w merytorycznym opracowaniu treści tablic służących oznakowaniu obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie Muzeum oraz uczestnictwo w opracowaniu treści informatora stanowiącego mini przewodnik po Muzeum.
Działania właściwe w ramach projektu:
– Wymiana systemu zabezpieczeń przeciwpożarowych w zabytkowym zameczku oraz oficynie. System wykrywania i sygnalizacji pożaru posiada wysoki poziom pod względem rozwiązań technicznych, niezawodności i komfortu obsługi. Rozwiązanie zakłada zastosowanie adresowalnego wielostanowego systemu sygnalizacji pożarowej, ręcznych ostrzegaczy pożarowych i czujek dymowych oraz temperaturowych. Systemem są objęte pomieszczenia biurowe, ciągi komunikacyjne i pokoje administracyjne, pomieszczenia wystawowe oraz piwnice i strych w obu budynkach. Na system w każdym budynku złożą się: centrala sygnalizacji pożaru, optyczne czujki dymu, czujki ciepła, ręczne ostrzegacze pożaru, gniazda czujek, sygnalizatory akustyczne wewnętrzne.
– Dokonanie remontu elewacji zabytkowego neogotyckiego zameczku. Robotami objęto naprawę tynków, sztukaterii, murów i ich malowanie.
– Oznakowanie obiektów zabytkowych na terenie zespołu. Tablice zawierają krótki rys historyczny obiektu oraz przekserowanie na podstronę internetową Muzeum, na której znajdują się będą bardziej szczegółowe informacje o obiekcie za pomocą linka zawartego w kodzie QR. Wykonano tablice zlokalizowane przy obiektach: zameczek, oficyna, dwór, oranżeria, domek ogrodnika, domek z podcieniem, folwark, zespół parkowy.
– Wydanie informatora – opracowanie i wydanie informatora stanowiącego mini przewodnik informujący o obiektach zlokalizowanych na terenie Muzeum i ich historii. Znajdują się w nim opracowane w przystępny sposób teksty merytoryczne oraz mapa muzeum. Dzięki temu będzie możliwość wykorzystania ich do samodzielnego zwiedzania.
– Wdrażanie e-przewodników – wdrożenie do zwiedzania zameczku neogotyckiego przewodników elektronicznych, na których nagrano opisy umożliwiające samodzielne zwiedzanie ekspozycji.
Całkowita wartość projektu: 963 722,13 PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 653 475,25 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 303 346,87 PLN
Realizacja inwestycji:
Stan aktualny:
Projekt V
Tytuł projektu:
Poprawa dostępności do zasobów kultury poprzez ich rozwój i efektywne wykorzystania – aranżacja ekspozycji w Oranżerii Muzeum Romantyzmu w Opinogórze z zastosowaniem technologii audiowizualnych
Inwestycja zrealizowana w roku 2018 r.
Oranżeria zlokalizowana jest w zespole pałacowo-parkowym w Opinogórze, zaś przestrzeń objęta projektem zlokalizowana jest suterenie budynku. Projekt miał na celu aranżację i przygotowanie sutereny oranżerii do pełnienia funkcji sal ekspozycyjnych Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. Projekt zakładał podzielenie przestrzeni na cztery oddzielne ekspozycje, podejmujące różne aspekty budynku oranżerii- jego historię i przeznaczenie, architekturę i rozwiązania techniczne, oraz prace archeologiczne dotyczące obiektu. Sala otwierająca zwiedzanie ekspozycji ma za zadanie wprowadzić turystę w przestrzeń historycznej oranżerii, przełożoną na język współczesnej architektury. Za pomocą dźwięku, obrazu oraz atmosfery pomieszczenie umożliwia poznanie, czym był i czemu służył budynek. Znajduje się w tej części makieta „historyczna”, przedstawiająca połowę budynku oranżerii, której zadaniem jest pokazanie integracji architektury z otaczającą ją i znajdującą się wewnątrz zielenią. Odbicie makiety w lustrach pozwala zobaczyć całość obiektu, tworząc jednocześnie efekt powiększenia pomieszczenia i nadaniu mu centralnego charakteru. Jedna ze ścian mieści w sobie stanowiska edukacyjne audio i wideo, dostępne dla zwiedzających poprzez wizjery. Przedstawiają one historyczne fotografie założenia parkowego, filmy informacyjne i muzykę. W jednaj z sal zaprezentowane jest połączenie techniki z architekturą. Jest to przestrzeń eksponująca strukturę i rozwiązania techniczne zastosowane w oranżerii. W istniejący układ z cegieł pozyskanych na stanowisku archeologicznym, zostały wkomponowane elementy wyjaśniające sposób funkcjonowania budynku. Konstrukcja obiektu przedstawiona została za pomocą makiety montowanej na ścianie. Przedstawiona jest, jako przekrój przez kluczowe elementy struktury wraz z opisem tekstowym i dźwiękowym. Jest w tej strefie również makieta interaktywna, przedstawiająca kanały grzewcze i system rozprowadzania ciepła po obiekcie. Makieta ma być rodzajem intelektualnej zabawy, w której przekładając odpowiednie elementy, użytkownik ma na celu doprowadzenie „ogrzewania” do wyznaczonego celu. Tematem wiodącym trzeciej strefy jest archeologia na terenie zespołu pałacowo – parkowego w Opinogórze. W sali przedstawione zostały prace przeprowadzone podczas badań nad budynkiem oranżerii. Jest tu również ekspozycja prezentująca elementy używane w XIX wiecznej oranżerii.
Jesteśmy przekonani, że aranżacja ekspozycji w Oranżerii wpłynie na jeszcze większe zainteresowanie obiektem, który uchodzi za jeden z najpiękniejszych na Mazowszu.
Całkowita wartość projektu: 626 144,24 PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 298 425 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 261 740,44 PLN
Stan aktualny:
Projekt VI
Tytuł projektu:
Wzrost regionalnego potencjału turystycznego poprzez ochronę obiektów zabytkowych – renowacja krypt grobowych w kościele i zabytkowych nagrobków na cmentarzu w Opinogórze
Inwestycja zrealizowana w 2019 r.
Przedmiotem planowanej inwestycji jest remont podziemi kościoła opinogórskiego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz poddanie konserwacji wybranych zabytkowych nagrobków na cmentarzu grzebalnym parafii rzymskokatolickiej pw. św. Zygmunta w Opinogórze (13 nagrobków).
W ramach działań związanych z konserwacją, renowacją, rewaloryzacją, modernizacją podziemi kościoła przewidziano: odwodnienie podziemi przeznaczone dla całego budynku kościoła, poddanie renowacji tynków, posadzek, drzwi, a także schodów zejściowych, naprawę mocowań istniejących okien i renowacja drzwi, konserwację płyt upamiętniających Krasińskich, konserwację marmurowych płyt, które przykrywają nisze grobowe oraz płyt odlanych z brązu (ilustrują one sceny z utworów Z. Krasińskiego), wymianę płyty upamiętniającej osobę Edwarda Krasińskiego, wykucie w marmurze nagrobka Zygmunta Krasińskiego.
W ramach projektu realizowane będą również inwestycje zapewniające bezpieczeństwo użytkowania obiektu oraz dostosowanie obiektu do potrzeb osób niepełnosprawnych (instalacja alarmowa, przeciwwłamaniowa i p.poż., przystosowanie zwiedzania podziemi do potrzeb osób niepełnosprawnych – schodołazy, modernizacja systemu oświetlenia sal).
Projekt przewiduje również konserwację 13 nagrobków znajdujących się na cmentarzu parafialnym. Zakres prac i technologia zostały określone w Programach Prac Konserwatorskich dla poszczególnych płyt nagrobkowych i dotyczą usunięcia przyczyn i skutków degradacji obiektu, przywrócenie wartości artystycznych i estetycznych zachowanie funkcji użytkowej zabytku. Konserwacja będzie posiadać charakter pełny. Działania konserwatorskie dotyczą nagrobków: Franciscusa Girardota, Aleksandra Krzeczkowskiego, Heleny z Hemmers baronowej de la Haye, Jana Kazimierza Trockiego, Jana Nowickiego, Karola Jeżewskiego, Katarzyny z Boglerów Rozpędowskiej, ks. Alojzego Ludwika Chiariniego, Mikołaja Grette, Stanisława Dunin Wąsowicza, Stanisława Krynickiego, Tadeusza Wyleżyńskiego, ks. Wiktora Mościckiego.
Całkowita wartość projektu brutto (wykonanie): 1.634.460,58 zł
w tym:
kwota dofinansowania z Unii Europejskiej: 1.048.099,81 zł
kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 581.760,77 zł
środki własne Muzeum: 4.600 zł
Przed inwestycją:
Stan aktualny:
PROJEKT VII
Tytuł projektu:
„Konserwacja nagrobków na cmentarzu w Opinogórze, Remont alejek parkowych oraz Prace pielęgnacyjne drzewostanu W Muzeum Romantyzmu w Opinogórze”
Projekt obejmował trzy zadania:
Zadanie nr 1:
„Konserwacja nagrobków na cmentarzu w Opinogórze”
Od kilkunastu lat w Muzeum Romantyzmu w Opinogórze przywracamy w przestrzeni historycznej obiekty, które już tu istniały, a także realizujemy plany rodu Krasińskich, których za życia nie udało im się zrealizować. Wszystkie te działania mają na celu podniesienie wartości historycznych miejsca i epoki oraz wartości edukacyjnych dla wszystkich grup wiekowych turystów krajowych i zagranicznych.
Cmentarz grzebalny przy kościele parafialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Opinogórze położony jest na jednym z trzech wyniesień, na których rozłożony jest zespół rezydencjonalny wpierw książąt mazowieckich, później rodu Krasińskich, stanowiąc jego integralną historyczną część.
Opinogórski cmentarz grzebalny na obrzeżach parku zaczął zapewne funkcjonować jeszcze przed erygowaniem tutejszej parafii, co nastąpiło w 1824 r. Chowano tu domowników generała Wincentego hrabiego Krasińskiego i ludzi mu bliskich, wśród których szczególne miejsce zajmowali dawni towarzysze broni z kampanii napoleońskich, ale też osoby zaufane kolejnych ordynatów, pracowników i mieszkańców Opinogóry.
Zadanie obejmowało konserwację ośmiu nagrobków z XIX w. i początków XX w. Wszystkie nagrobki prezentują wysoki poziom artystyczny, są ważne ze względów historycznych. Przed konserwacją znajdowały się w bardzo złym stanie grożącym całkowitym zniszczeniem. Zasadniczym celem było przywrócenie wartości dekoracyjnych i estetycznych oraz zapewnienie funkcji użytkowej. Zakres prac wynikał z ich stanu: obiekty ustabilizowano i przywrócono pierwotne położenie przemieszczonym elementom, ich powierzchnię oczyszczono i uzupełniono brakujące formy. Wykonano scalenia kolorystyczne powierzchni obiektów. W celu zabezpieczenia kamieni przed dostępem niszczących czynników atmosferycznych powierzchnię nagrobków zaimpregnowano preparatem hydrofobowym. W toku prac zespół tych nagrobków był konserwowany jednorodną technologią. Zakres działań konserwatorskich oraz rodzaj użytych materiałów w działaniach były podobne do rozwiązań zastosowanych w 2018 r. podczas konserwacji grupy trzynastu historycznych nagrobków z cmentarza w Opinogórze. Zastosowanie się do takich zasad gwarantowało spójność technologiczną obiektów tej kategorii, umożliwiało również stosowanie zbliżonej profilaktyki konserwatorskiej, a także ułatwiło przeprowadzanie w przyszłości napraw i reperacji oraz prac interwencyjnych. Procesy starzeniowe zachodzące na tych obiektach są dzięki temu bardziej jednorodne. Materiały wykorzystane dla tej grupy obiektów posiadają jednakową bądź zbliżoną jakość oraz parametry.
Wykonanie zakresu zadania podniosło wartość turystyczną, edukacyjną i kulturalną obiektu zabytkowego. Misją Muzeum jest otwieranie dla współczesnego odbiorcy przestrzeni kontaktu z dziedzictwem kultury światowej, narodowej i z wartościami dziedzictwa lokalnego poprzez wskazywanie jej wartości etyczno-poznawczych i powiązań z codziennością.
Zadanie 2:
„Remont i dostosowanie alejek parku Muzeum Romantyzmu w Opinogórze”
Muzeum Romantyzmu w Opinogórze posiada pod swoją opieką ponad 22 hektarowy kompleks, zlokalizowany na kilku działkach: 36, 38/1, 39, 40, 41/5. Działka nr 36 w Opinogórze jest ogrodzona, zagospodarowana, zabudowana zespołem budynków dawnej ordynacji hrabiów Krasińskich, rozmieszczonych w otoczeniu parku z zespołem pięciu stawów rybnych, połączonych siecią alejek parkowych pieszych i pieszo-jezdnych. Założone prace remontowe dotyczyły wszystkich nawierzchni alejek w parku Muzeum Romantyzmu w Opinogórze. W ramach tych prac wykonano remont układu drogowego pieszego i pieszo-jezdnego, przywracając parametry użytkowo-techniczne oraz estetyczne wg. projektów opracowanych w latach 2006-2010, a także dokonano modernizacji oświetlania. Istniejące alejki parkowe poddane zostały remontowi stosownie do wymagań poszczególnych typów nawierzchni (przewidziano 11 typów), uwzględniając wstępne oczyszczenie, przygotowanie warstw podbudowy lub nawierzchni, uzupełnienie i rozłożenie materiałów, zagęszczanie, ubicie do odpowiedniej nośności, prace porządkowe i wykończeniowe oraz zastosowanie ekologicznych (nietoksycznych), specjalistycznych preparatów, zabezpieczających nawierzchnie przed ponowną degradacją biologiczną. Projekt przewidywał zachowanie spójnej kolorystyki i uwzględnienie rodzaju materiałów zgodne z projektowanymi pierwowzorami, w szczególności nawierzchnie zostały poddane zabiegom konserwacyjnym, remontowym i uzupełnieniom zgodnie z pierwotnymi rozwiązaniami materiałowo-przestrzennymi.
Zadanie 3:
„Prace pielęgnacyjno-zabezpieczające drzewostanu parku Muzeum Romantyzmu w Opinogórze”
Obejmowały swym zakresem zabiegi pielęgnacyjno-zabezpieczające drzew na terenie parku oraz przygotowanie dokumentacji umożliwiającej wykonanie zabiegów specjalistycznych przy drzewach – tj. inwentaryzacji wraz z ekspertyzą dendrologiczną. Obszar zadania znajduje się na terenie działki nr 36 w obrębie Opinogóra Górna (20) stanowiącej teren zabytkowego Zespołu Pałacowo-Parkowego wpisanego do rejestru zabytków. Północną granicę opracowania na terenie wyżej wymienionej działki stanowi linia brzegowa znajdującego się na terenie parku układu wodnego obejmującego 4 stawy. Na podstawie powyższej dokumentacji w ramach projektu wytypowano 619 drzew z około 2500 drzew rosnących w parku (w tym 4 pomniki przyrody), które poddano zabiegom pielęgnacyjnym, w tym 45 wiązań elastycznych w koronie drzew. Zabiegi pielęgnacyjne objęły: usunięcie posuszu, wyprofilowanie ran drzewa, prześwietlenie koron (cięcia formujące, zmniejszenie ciężaru), cięcia korygujące (redukcja korony, obniżenie korony, zmniejszenie obciążenia wiatrem), cięcia awaryjne- ratunkowe, cięcia sanitarne lub usuwanie uschniętych konarów, usunięcie owocników huby, usunięcie odrostów korzeniowych, usunięcie śmieci/materii organicznej. Ponadto usunięto 57 drzew ze względu na zły stan zdrowotny/ zagrożenie życia i mienia, w zamian za to Muzeum w swoim zakresie dokonało nasadzeń uzupełniających. Ostatnie tak kompleksowe prace pielęgnacyjne drzew miały miejsce około 40 lat temu.
Całkowita wartość projektu: 1.702.322,83. PLN
Kwota dofinansowania z EFRR: 800.906,35 PLN
Kwota dofinansowania z budżetu Województwa Mazowieckiego: 886.751,35 PLN
Środki własne: 14.665,13 PLN
PROJEKT VIII
„Stworzenie otwartych danych wraz z budową zaplecza techniczno-technologiczno-koordynacyjnego dla samorządów terytorialnych województwa mazowieckiego”
Sfinansowano w ramach reakcji Unii na pandemię COVID-19
Muzeum Romantyzmu w Opinogórze brało udział w projekcie „Stworzenie otwartych danych wraz z budową zaplecza techniczno-technologiczno-koordynacyjnego dla samorządów terytorialnych województwa mazowieckiego”.
PROJEKT IX
„Regionalna Platforma Informacyjna – Kultura na Mazowszu”
Muzeum Romantyzmu w Opinogórze brało udział w projekcie „Regionalna Platforma Informacyjna – Kultura na Mazowszu”